Shkolla Shqipe në Mërgim
Diaspora | admin | 08.10.10 | 10:34
Ato janë aktuale ndaj edhe meritojnë trajtim jo vetëm sot e këtu, por kudo dhe gjithnjë.
Rëndësia e shkollës shqipe në kultivimin e gjuhës e traditës kombëtare në familjet mërgimtare
1. Hyrja
Gjithë shqiptarëve jashtë atdheut, mund të themi se ju dhemb gjuha, ajo gjuhë të cilën e kanë mësuar që me belbëzimet e para në familje, në lojë, në rrugë, në shkollë e tash, larg atdheut e flasin pak ose fare, e shkruajnë po aq pak, e sidomos fëmijët e lindur në mërgim.
Ndaj, nuk shprehim, ndonjë çudi dhe nuk shpikim asgjë të re po të pohojmë se gjuha shqipe, jo me tempo të ngadalsuar, por me shpejtësinë më të madhe, po rrezikohet dhe po i nënshtrohet harresës. E pra, shqipja për të cilën janë flijuar apo tretur si qiri mendjet më të ndritura, për të cilen qen djegur fshatra dhe krahina nga Otomanët dhe Patriarkana e Stambollit, qenë mallkuar dhe helmuar njerëz nga Patriarkana Greke, qenë burgosur mësues tek u mësonin vocrrakëve gjuhën e Arbërit, qenë venë në rrezik fshirje nga faqja e dheut fise të tëra në kohën e pushtimit serb, tash po ndotej dhe baltosej nga vetë shqiptarët.
Mendoj se familja është një nga themelet kryesore ku mund të kultivohet me përkushtim gjuha shqipe. Ajo duhet të luaj rolin vendimtar që nga belbëzimet e para të fëmijëve. Ndaj rëndësia e familjes mërgimtare në kultivimin e gjuhës shqipe është e pazëvëndësueshme. Por, megjithatë familja nuk mund të bëjë atë që e bënë shkolla shqipe si institucion shtetëror (shiko Preçi, 2003). Fëmijët në të gjejn burimin e pashtershëm të të mësuarit shqip, mbështetësin e përherëshëm drejt kultivimit dhe arritjës së njohurive të reja për gjuhën, kulturën dhe traditën kombëtare shqiptare (shiko Bytyçi dhe Preçi, 2000). Në këtë punim, nëpërmjet hulumtimeve tregohet rëndësia e vijimit të shkollës shqipe në mërgim për zhvillimin e vetdijës ndaj identitetit dhe ruajtjes e identitetit kombëtarë.
2. Hulumtimi dhe rezultatet
Do të prezentojmë me këtë rast një statistikë të që i përket përparësive të të ndjekurit të mësimit shqip në Gjermani. Para disa vitesh, e bëmë një hulumtim, mësuesi Çerkin Bytyçi dhe unë, në mesin e fëmijëve, përkatësisht nxënësve në pjesën jugore të krahinës apo landit Baden-Württemberg. Rezultatet e këtij hulumtimi trimëruan kur është fjala te rëndësia e shkollës shqipe në kultivimin e gjuhës dhe traditës kombëtare në familjet shqiptare në mërgim.
Nga 100 nxënësit e pyetur, doli vlerësimi se 90 % prej tyre në familje flasin shqip, 85 % prej tyre vallzojnë në dasma e festa shqiptare (shiko Grafika 1.) Pjesa më e madhe e tyre u gëzohen mysafirëve dhe kanë dëshirë të shoqërohen dhe të komunikojnë me ta dhe në pikniqe apo sheti të ndryshme flasin kryesisht shqip. Në një lojë futbolli të zhvilluar në mes dy ekipeve nga nxënës të shkollës shqipe, fjala „gjuaje“ (mendohet për topin), është dëgjuar 200 herë. „Unë dua akullore“, përdorët shpesh nga fëmijët-nxënës të shkollës shqipe, kurse „Kaufst du mir ein Eis?“ („A më blen akullore?“) përdoret kryesisht nga ata nxënës që nuk ndjekin shkollën shqipe. Nxënësit që ndjekin mësimin shqip më me dëshirë ndjekin emisionet televizive shqiptare dhe me kënaqësi dëgjojnë këngë shqip. Secili nga pjesëmarrësit e testit pa vështirësi numroi titujt e pesë këngëve shqipe, ndërkaq, 70 % të tyre kanë lidhje interneti dhe atë e përdorin veç tjerash për të korresponduar përmes postës elektronike dhe „chat“-it me moshatarët dhe të afërmit në atdhe.
Ndërkaq, nga 100 fëmijë të moshës shkollore që nuk vijojnë shkollën shqipe, rezultatet e testit janë shqetësuese sepse vetëm 5 % flasin shqip, vallëzojnë shqip komunikojnë me mysafir etj. Ndërkaq, 70 % të vajzave-nxënëse të shkollës shqipe ndihmojnë në punët e shtëpiake kurse nga 100 nxënëset që nuk e ndjekin shkollën shqipe vetëm 20 % ndihmojnë në shtëpi.
Nga 100 familjet e pyetura, gjysma e tyre deklarojnë se 60 % të fëmijëve-nxënës të shkollës shqipe u flasin mysafirëve (shiko Grafika 2.) kurse tek familjet me fëmijë që nuk ndjekin shkollën shqipe vetëm 10 %.
Pyetja se çfarë u jep atdheu mërgimtarëve është më se me vend.
Na thotë mendja se është koha e fundit krahas aktiviteteve për pavarsi të mendohet edhe për diasporën. Për regjistrimin e saj, për përfaqësimin e saj në Parlament, për konsultimin e përfaqësuesve të saj ekspert me zë të fushave të ndryshme etj. Formimi i Ministrisë për diasporë, është imperativ që gjithsesi mendohet se do të jetë krah i diasporës dhe i lidhjeve të ngushta të saj me atdheun. Të gjitha këto do të jenë në funksion të organizimit të mësimit shqip, të kultivimit të aktiviteteve që kontribojnë në ruajtjen e gjuhës dhe përparimin e saj.
Në mërgatën tonë të moçme e të re ka kohë që gjëmojnë fort e pa ndërpre këmbanat e alarmit edhe për dukurinë gjithnjë e me masive të harresës së gjuhës amtare nga fëmijët.
Ky proces asimilimi gjuhësor është ma i dukshëm dhe gjithëpërfshirës sidomos, tek ata fëmijë që kanë lindur në vendet ku kanë migruar prindërit e tyre pas vitit 1990. Kjo sepse shumica e prindërve të tyre në përiudhen e vendosjës, të punësimit e të sistemimit, nuk kanë pasur asnjë informim, as kohën , as shqetësimin dhe angazhimin e duhur, për të njohur e shfrytëzuar legjislacionet demokratike e farizuese të këtyre vendeve edhe në fushën e arsimimit të fëmijve në gjuhën amtare. Të kuptohemi drejt: duke ringritur problemin e asimilimit gjuhësor të moshave të reja në emigracionin tonë as që e qojmë ndër mend se mund të bëhet mrekullia, apo e pa mundura për të ndaluar plotësisht e përfundimisht, sepse nuk jemi ne viktimat e para e të fundit , dhe se është i përbotëshëm. Synimi dhe apeli ynë është që shteti dhe shoqërija të shqetësohen dhe bashkohen sot, për ta ngadalsuar e kufizuar sa më shumë që të jetë e mundur këtë hemoragji kombëtare, sepse nesër do të jetë shumë vonë dhe se çmimi që do ta paguajmë si vend dhe si komb do të jetë shumë më i shtrenjtë.
Për të qenë të sakt duhet thënë se, shumë emigrant shqiptarë, kryesisht intelektual e arsimtarë, u kanë rënë edhe vetë këmbanave të alarmit për një organizim më efikas të mërgatës në Gjermani dhe në vendë tjera të diasporës (shiko Preçi, 19 shkurt 2005), por edhe për shtetin amë dhe për qeveritë e shteteve ku janë ngulur herët a më vonë. Shpesh barra u është lehtësuar nga disa prindë, të cilët me tu informuar për hapjen dhe funksionimin e këtyre shkollave, kanë nxituar ti regjistrojnë në to fëmijtë e tyre. Por paradoksalisht e papërgjegjëshmërisht, ka pasur edhe prindë, që nuk kanë denjur ta shfrytëzojnë këtë shans dhe mundësi, që u japin ligjet e këtyre vendeve demokratike, si dhe intelektualët bashkëkombas. Këta prindër jo vetëm nuk e përjetojnë si fatkeqësi harresën, apo mos mësimin e gjuhës amtare, por, përkundrazi duke menduar se fitojnë imazh pozitiv dhe avantazhe në integrim, duke u treguar më pak shqiptarë e më shumë europianë, duke e ushqyar mendimin për tu mos u kthyer më kurrë në Kosovë apo Shqipëri, nuk ua nxisin fëmijve dëshirën për të mësuar gjuhën amtare. Një neglizhencë e tillë, kam frikë se herët a vonë do të na hakmerret keq.
Komente