Po dobësohet BE në Ballkan ?

OP-ED | admin | 30.03.12 | 11:47

 

 

rrezore.com

Eksperti i Ballkanit në Oksford, Prof. James Pettifer shqyrton në një studim gjenezën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), zhvillimin e saj nga një grup i vogël militantësh në një ushtri me 18.000 vetë në vitin 1999.

DW: Zoti Pettifer, ju flisni për një historik të UÇK-së që fillon që nga viti 1948. Kaq e gjatë është historia e kësaj organizate?

 

Pettifer: UÇK-ja nuk ka ekzistuar me këtë emërderi në vitin 1992 -’93, por ajo kishte kohë që po përgatitej. Ajo ka rrënjë intelektuale, të cilat arrijnë deri në Luftën e Dytë Botërore. Ky libër tregon historinë e kësaj organizate që nga fillimet e saj.

DW: Ku janë këto rrënjë konkretisht?

Pettifer: Ato fillojnë në qëndresën e armatosur ndaj komunizmit në vitet 1945 deri1950 në Drenicë. Ka pasur me mijëra njerëz të përfshirë në lëvizjen Balli Kombëtar. Djemtë dhe bijat e tyre më vonë u bënë anëtarë të UÇK-së. Pra, ka një traditë historike në disa familje. Një shembull është familja Geci nga Llausha, e cila ka luajtur një rol shumë të rëndësishëm në fillimet e luftës në Kosovë.

DW: Më vonë lëvizja u transferua në Evropën Perëndimore dhe në vitin 1982 u themelua një organizatë politike që njihet me emrin Lëvizja Popullore e Kosoves (LPK)…

Pettifer: Kryesisht në Evropë, disa shkuan në Shtetet e Bashkuara të Amerikës e në Kanada. Një pjesë e madhe e tyre ishte në fillim në Gjermani, më pas në Austri, kishte edhe një shumicë në pjesën gjermanishtfolëse të Zvicrës. Ata ishin në mërgim, në burg ose në arrati dhe nuk kishte asnjë alternativë tjetër veçse të organizoheshin në mënyrë ilegale. Por për shkak të periudhës së gjatë të zhvillimit të saj, LPK-ja kishte fituar një përvojë të madhe me punën në ilegalitet.

DW: Kjo, siç thoni ju, ishte një lëvizje marksiste-leniniste, por jo e organizuar vertikalisht. Cila qe arsyeja?

Pettifer: Ata vendosën ta bëjnë këtë, sepse kishin probleme të mëdha komunikimi mes Zvicrës dhe Kosovës. Shpesh komunikimi bëhej nëpërmjet Shqipërisë, por edhe ky dështonte. Organizimi më i mirë bëhej mbi baza familjare, me anëtarët e disa familjeve të veçanta, sepse kështu ishte shoqëria tradicionale e Kosovës dhe ata kështu ishin mësuar.

DW: Cili është roli që ka luajtur Shqipëria në atë kohë?

Pettifer: Shqipëria ishte e rëndësishme, sepse ajo ishte një hapësirë e sigurt ku mund të takoheshin njerëzit me njëri-tjetrin. Ishte e rrezikshme, por jo e pamundur të kaloje kufirin në veri-lindje të Shqipërisë, në Tropojë dhe Dibër. Ka pasur kontakte personale. Në kohë të ndryshme, radikalët në Kosovë, kanë kërkuar ndihmë nga Enver Hoxha, dhe unë kam thënë edhe në libër, se politika e tij ishte shumë e paparashikueshme. Ndonjëherë ai i ndihmonte, herë të tjera nuk bënte asgjë ose u bënte dëm. Por ka pasur kontakte, sepse mjaft njerëz në Shqipëri, si në Durrës, Shijak, kishin prejardhje nga Kosova ose kishin krushqi me Kosovën, si në Tropojë. Këto lidhje përdoreshin pa qenë nevoja që të përfshihej qeveria e Shqipërisë. Kjo ndodhi faktikisht në kohë të luftës. Qeveria e Fatos Nanos nuk ishte e përfshirë në shumicën e këtyre kontakteve.

DW: Në atë kohë ka pasur një strukturë paralele në Kosovë dhe ka pasur një qeveri të Presidentit Rugova në mërgim, e cila drejtohej nga Z. Bukoshi. Pse NATO-ja nuk mbështeti atë, por UÇK-në?

Pettifer: Për shkak se Bukoshi shihej si dikush që ishte i korruptuar, në Uashington ai konsiderohej si tepër i lidhur me gjermanët. Dëshmitë për këtë janë të pakta, por njerëzit kanë imazhe dhe unë mendoj se kur Shtetet e Bashkuara vendosin të mbështesin një lëvizje çlirimtare, ata duan të kenë njerëzit e tyre në krye të saj. Bukoshi kishte një pozicion të paqartë, sepse në diasporë qysh nga viti ’92 brenda radhëve të LDK-së kishte një opozitë të fortë kundër tij, kryesisht në Zvicër. Njerëzit prisnin vepra nga Bukoshi. Ata kishin dhënë para, dhe nuk po shihnin asgjë. Z. Bukoshi mund të ketë kontribuar mjaft për Kosovën, por ai nuk kontribuoi për krijimin e një organizate ushtarake. E për arsye që unë nuk i kam kuptuar kurrë, ai gëzonte një mbështetje shumë të madhe nga Gjermania.

DW: Pas Luftës së Kosovës shumë liderë të UÇK-së e vazhduan luftën në Maqedoni, por PDK-ja në Kosovë nuk e pati mbështetjen e tyre. Në të kundërt ata u mbështetën nga kreu i LDK-së, Ibrahim Rugova. A keni ndonjë shpjegim për këtë?

Pettifer: Ali Ahmeti i dinte disa nga gabimet e bëra në UÇK-në e mëparshme dhe donte një ushtri të një lloji tjetër. Ishte shumë e vështirë t’i bashkoheshe ushtrisë së tij në Maqedoni. Unë njoh njerëz që kanë dashur të luftojnë në Maqedoni, por ata nuk pranoheshin. Ai donte një forcë të vogël me cilësi të lartë që mund të lëvizte lehtë. Dhe unë mendoj se ai kishte të drejtë. Ushtria e tij doli shumë e suksesshme në rrethana shumë të vështira, sepse pas Preshevës pala shqiptare humbi, ndërsa ai e ndryshoi këtë.

DW: Përse e mbështeti Rugova lëvizjen e armatosur të shqiptarëve në Maqedoni?

Pettifer: Ndoshta ai mendonte, se ishte e drejtë. Unë nuk e di, për fat të keq Rugova vdiq para se të shkruante kujtimet. Do të kishte qenë e dobishme po të kishte shkruar një libër, siç e bëri Gligorovi, ku jepte këndvështrimin e tij se përse i kishte bërë disa gjëra.

DW: Cili ishte roli politik i UÇK-së pas luftës së Kosovës?

Pettifer: Mbas 1999 pala që fitoi nuk lejohej të fitonte. Ishte e qartë që fitoi pala shqiptare, por bashkësia ndërkombëtare donte ta kthente këtë. Dhe një numër i madh njerëzish që nuk ishin patjetër mbështetës të zjarrtë të PDK-së e votuan atë, sepse ishin të shqetësuar për sigurinë e Kosovës. Unë e kuptoj këtë, ata nuk kanë besim tek njerëzit që nuk u përfshinë në luftë.

DW: A ka ndonjë lëvizje ilegale sot në Kosovë?

Pettifer: Të gjitha këto organizata janë ende atje. Shumica e të rinjve me pikëpamje radikale mbështesin tani lëvizjen e Kurtit, por brenda lëvizjes së Kurtit ka njerëz me tradita të ndryshme politike. Por ata nuk janë më në ilegalitet, sikur kanë qenë në komunizëm.

DW: Çfarë rreziku përbëjnë ata për shoqërinë e Kosovës?

Pettifer: Kjo është vështirë të them tani. Rreziku më i dukshëm është një konflikt etnik si në vitin 2004. Dhe padyshim Mitrovica është ende në të njëjtën pozitë, kështu që aty janë rreziqet më të mëdha.

DW: Cili është roli që luajnë Tirana dhe Beogradi në këtë çështje?

Pettifer: Tirana do të donte më mirë ta harronte Kosovën, sepse ajo mendon se problemi i Kosovës e vështirëson futjen e saj në BE. Por ajo nuk bën dot ndryshe. Lidhjet tregtare po krijojnë një entitet të bashkuar ekonomik dhe kjo po sjell një proces të natyrshëm bashkimi, të cilin Serbia, do a s’do, nuk e ndal dot.

DW: Dhe çfarë ndikimi mund të ketë ky zhvillim për Maqedoninë?

Pettifer: Mendoj se ndikimi i rrugës së re midis Tiranës dhe Prizrenit është mjaft i rëndësishëm, sepse pak njerëz kalojnë tani nga Maqedonia. Në Tetovë dëgjon shumë njerëz të ankohen që ka rënë biznesi, sepse tregtia tani bëhet nëpërmjet rrugës se re. Edhe ndikimi i Turqisë në Maqedoni është mjaft thelbësor, sepse pa Turqinë, qeveria e Shkupit nuk do të mbijetonte. Ekonomikisht Turqia është shumë e rëndësishme për Maqedoninë, por edhe në aspektin diplomatik kundër Greqisë. Ka shumë njerëz në Maqedoni që kanë lidhje familjare me Turqinë, veçanërisht në Gostivar dhe Strugë.

DW: Çfarë efekti mund të ketë ky ndikim i Turqisë konkretisht?

Pettifer: Lidhja me Turqinë sjell tendenca konservatore, një kulturë më fetare e më orientale, që tani mund të forcohet. Turqia është një vend shumë i suksesshëm, ka shumë para dhe bën një politikë aktive në Ballkan. Familja Erdoganit vjen nga Ballkani. Ndikimi kulturor i Greqisë si një forcë e modernizmit dhe si një forcë për Evropën do të zvogëlohet, paratë që vijnë nga Greqia do të pakësohen. Avantazhi i madh i Turqisë është se ka prodhime të lira, që janë shumë të leverdishme për Maqedoninë e pjesa më e madhe e tregtisë është në dorë të shqiptarëve.

DW: A mendoni se kjo do të sjellë përsëri në rend të ditës ri-konfigurimin e Ballkanit?

Pettifer: Ne do të shohim efektet e krizës greke në tre deri pesë vitet e ardhshme dhe ato do ta bëjë shumë më të vështirë ndikimin e BE-së. Mënyra tradicionale e ndikimit të BE-së ndaj Shkupit, ndaj Shqipërisë dhe vendeve të tjera, është bërë nëpërmjet Greqisë, sidomos ndaj Shqipërisë. E unë mendoj se tani kjo po bëhet shumë më e vështirë.

Autor: Anila Shuka

Redaktoi: Lindita Arapi

Komente

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Zur Werkzeugleiste springen