Vëllaznit Sirdani -I-
Histori & Fakte | admin | 10.12.10 | 08:14
Kultura e gjanë që mori në Insbruk, forcoi edhe ma shumë idealin e tij si atdhetar. Njihte mirë frymën demokratike, prandej edhe shkroi shumë artikuj ndër revistat ma në za të kohës. Asht vëllai i At Marin Sirdanit edhe ky dijetar.Don Aleksandri, ishte një ndër bashkëpuntorët ma të ngushtë të Don Nikoll Gazullit dhe At Donat Kurtit. Kishte edhe prirje poetike. Vlenë me u theksue se në shpirtin e tij depërtuen thellë njohjët e ngjarjëve historike të kreshnikëve të Veriut, gja që sollën në letrat e kulturës shqiptare një përsonalitet të kompletuem.Origjina dhe njohjet e zakonëve të malësisë e lidhen me popullin, nëpërmjet atij virtyti që malësorët e kërkonin edhe në portretin e priftit, që u predikonte e që ai virtyt thirrej trimni. Nësa ndër rrugët e Shkodrës shëtitej mbi një gomar prifti 80 vjeçarë Don Ndoc Nikaj, një ndër thëmeluesit e Shoqnisë “Bashkimi”(1899) dhe romancieri i parë i letërsisë shqipe, po në vitin 1946 në Koplik, fanatikët komunistë kërkonin me fye figurën e dijetarit Don Aleksandër Sirdani mbi një gomar tjetër, edhe ky prift i rrëthuem nga gomarët e Enver Hoxhës, që mendonin se po përdhosin meshtarin e përvujtë! Sekretar i Frontit demokratik në Koplik ishte Ago Dino, ndërsa prokuror Ali Paçrami. Mbahën mend si katilë: Xhemal Selimi, Pal Mëlyshi, Asllan Lici dhe Faik Nuti.
Në muejin korrik të vitit 1948, Don Aleksandri u arrestue dhe u mbajt në hetuesinë famkeqe të Koplikut, ku e torturoi katili Xhemal Selimi me shokë, të gjithë të njoftun si kriminelë të pashoq.
Don Pjetër Çuni ka lé në Shkodër më 9 gusht 1914. Në moshën 7 vjeç ai ishte në Kolegjin e Jezuitve të Shkodrës, prej ku shkon në Romë me vazhdue studimet e larta teologjike. Përfundoi studimet në Propaganda Fide në vitin 1940 dhe po atje, u shugurue meshtar bashkë me 100 xhakojë të tjerë nga vende të ndryshme të botës nga vetë Papa Piu XII. Mbas shugurimit atje, në muejn prill, nga qershori vjen në Shqipni dhe ditën e Sh’Palit e Sh’Pjetrit (pra, ditën e emnit të tij) më 29 qershor, thotë meshën e parë në Kathedralën e vendlindjes, me prezencën e Imz. Gaspër Thaçit, të Imz.Gjergj Volaj, si dhe të gjithë klerit.
Tek Don Pjetri me siguri përveç cilësive të priftit të devoçëm, daja shihte tek nipi edhe virtytin e vet që e ka karakterizue gjithë jetën, trimin e mendshëm dhe të vendosun. Këtë e ka provue jeta e të dyve. Emnohet meshtar i Shkrelit dhe në vitin 1941 asht në Rrjoll. Aty, si të gjithë klerikët, merrët me studimet e zakonëve të krahinës. Boton artikuj në revistën “Kumbona e së Diellës”, me siglën R.I. (Pjetër Çuni), ku spikatë vullneti dhe saktësia në studimin e folklorit. Ndoshta ky asht edhe shkaku i njohjes me shkencëtarin e asaj fushe Don Aleksandër Sirdanin, me të cilin edhe martirizohet.Porsa fillojnë vëprimet kriminale në zonën e Koplikut, vritët trathtisht Don Luigj Pici, më 10 nandor 1946, vetëm për një deklaratë të bame në favor të Etënve Jezuitë Fausti e Dajani, kundër vëndimit të gjyqit për pushkatimin e tyne. Vrasja e kryeme nga Asllan Lici dhe Palë Mëlyshi, atëherë u vesh me motive plaçkitjeje, motive që në të vërtetë edhe qëndronin, mbasi plaçkitja dhe hajnia ishin gjithnjë të pranishme në vrasjët dhe arrestimet e komunistëve. Këtë e vërteton vetë fakti i humbjes së pothuej të gjitha studimëve dhe të veprave shkencore, letrare dhe artistike të intelektualve që janë vra, arrestue ose kontrollue shtëpitë e tyne. Këtë fat pësuen edhe studimet e Sirdanit e të Çunit. Me siguri ata janë mbrenda ndonjë titulli të dhanun ma vonë nga Universiteti i Tiranës, po fakti asht se plaçkitësit mohuan autorët e vërtetë. Brezat e ardhshëm nuk do ta besojnë ndoshta këtë ngjarje, por unë, po e shkruej i nxitun nga Konica, që thotë: “Popujt që nuk nderojnë kujtimet e shkuara, janë të dënuar me vdekje”. SI I MBYTËN DY PRIFTNIT? Mbas vrasjës Don Luigjit, në vendin e tij u emnue Don Pjetri, i cili ato ditë thonte: “Dukët se Krishti ka vendosë që unë të jem ndër të fundit!…” Në muejin korrik të vitit 1948, kur po vinte me një biçikletë për në Shkodër, ndalohët në rrugë dhe përcillet në hetuesinë e Koplikut. Aty, siç më tregonte një ish-polic S. N. i Seksionit të Mbrendshëm, gjenë Don Aleksandrin dhe At Florian Berishën S.J. që masakrohen bashkë me shumë malësorë. Priftnit torturoheshin ma shumë se të tjerët, thonte ai. Nuk dinte sepse, por jepej një urdhën: “Hyni në hu, edhe po ngordhën mos u frigoni!” Askush nuk e dinte shkakun dhe as nuk guxonte me e kërkue, mbasi nuk i kushtonte asgja Xhemal Selimit me të vra me të. Gropa e zezë ishte e hapun për cilindo!Njëditë kishin shkue herët në Seksion Asllan Lici e Palë Mëlyshi. Xhemali po i priste në zyrë. Mbas një bisede të shkurtë, të tre bashkë kanë dalë e kanë dhanë urdhën me shkue tek birucat e Don Aleksandrit dhe Don Pjetrit, me i lidhë dhe me i nxjerrë mbas ndërtesës së Seksionit. Për fat ky nuk e kishte pasë atë rrezik me zbatue atë urdhën mbasi ishin caktue katër të tjerë. I kanë lidhë dhe i kanë nxjerrë nga një derë anësore. I kanë ba me ecë pak shpejtë edhe pse ishin mjaft të lodhun nga vuejtja. Xhemali ka hy në zyrë, ndërsa Asllani e Pali kanë urdhnue policët me shkue tek stallat e kuajve dhe me marrë dy cfurqe të rinjë dhe të fortë. Urdhni do të zbatohej por me mend nuk mund të gjindej çka duan me ba xhullinjtë. I sollën edhe cfurqit. Ka dalë i pari topall në topall Asllani e mbas tij me kapadaillëk si gjithmonë Pali. Janë drejtue nga priftnit e lidhun tue u thanë: “Ecni, more klysh të Papës, se tash do t’ju rregullojmë qejfin tuej, ju kujtoni se na mashtroni me ato zhgarravinat tueja…! Pse nuk tregoni me cilët kriminela jeni të lidhun dhe u keni çue bukë ndër male?” Nuk kanë pritë përgjigje por janë drejtue nga një gropë gjirizi të nevojtorës së Seksionit që ishte gjithmonë e hapun. Kanë urdhnue me afrue priftnit tek gropa. Këta që po shihnin nga dritarët po mendonin se po u bahëj presion me tregue… por, papritmas Asllani i ka vue duert në gjoks Don Pjetrit dhe Pali, ka kapë përkrahut Don Aleksandrin dhe, tue ua sha Zotin me fjalët ma të flligta veç kur u kanë dhanë të shtymen të dyve e, kanë ra mbrendë në gropën e zezë. Kur priftnit kanë marrë me u çue, xhelatët i kanë shty me cfurk për me i zhytë mbrenda, tue u thanë: “Hee… flisni… ku e keni ate Krishtin tuej… flisni… kështu do të jenë fundi i priftënve… A po e shihni kund Krishtin tuej, hee pisa pisash…?”Don Aleksandrit që ishte zhytë ma parë sidukët i ishte marrë fryma dhe nuk po i shihej fëtyra, ndërsa Don Pjetri ka muejtë me nxjerrë kokën edhe njëherë, ashtu i nxime si të ishte i lymë me zift prej pisllëkut, ka mbledhë gjithë forcën që i kishte mbetë dhe ka thirrë: “RRNOFTË KRISHTI… TEK AI PO SHKOJ!…”Mbi brrakën e gropës së nevojtorës janë pa vetëm kindat e ndyme të dy veladonëve. Fëtyrat nuk i ka pa ma kush. Xhullinjtë vazhdonin me i shty me cfurk derisa u zhytën mbrendë edhe trupat e pajetë të tyne. Mbas pak minutash priftnit u mbytën… Ata mendonin se bashkë me trupat e pajetë do të zhdukët edhe vepra e tyne….Edhe pse porosia ishte se kush do të flasë ashtu do ta pësojë, ngjarja e dy priftënve mori dheun. Dihej martirizimi, por diheshin edhe katilët. Fëtyrat e këtyne kriminelëve kanë mbetë njësoj si atë ditë kur janë fotografue si “çlirimtarë”, më 29 nandor 1944, tue parakalue në Fushën e Çelës së qytetit të Shkodrës.Shqipnia asht shumë e vogël për krime kaq të mëdha. Ka vende shumë ma të mëdha, që edhe ata kanë vuejt nën thundrën gjakatare komuniste, por krimet atje nuk janë kurrë në përmasat tona. Historia do të flasë njëditë!
Po, kur? – Atë nuk e di!
Lidhja e Don Dedë Malaj, At Konrrad Gjolaj, Don Ejëll Kovaçit, At Zef Saraçit, At Marin Sirdanit etj. me Don Kolec Prennushin për mos me aprovue nënshkrimin e këtij Statuti dhe mënyra sesi këta e kanë kundërshtue haptas atë, ka hapë menjëherë dosjen konsultative të Sigurimit: “Çfarë dhe si duhet bëjmë ti zhdukim këta klerikë?” Mbas nënshkrimit të Statutit në vitin 1951, përveç tre të parëve që nuk kanë firmue, në konferencën e Paqes në Tiranë në vitin 1952, u përcaktuen edhe ata klerikë që ishin në kapërcyll, as andej as këndej. Ata që nuk u bashkuen me turmën as në këtë konferencë edhe pse kishin firmue Statutin, mbetën armiqë, shumica e të cilëve përfundoi ndër burgje. Don Ejëlli asht viktima ma e dhimbëshme, mbasi ngarkohët me akuza aq të shumta, sa nga të gjitha çpifjet “ka mbetë diçka”, sa me errësue pafajsinë e vërtetë të tij. Projekti i Ministrisë së Mbrendshme aso kohe u zbatue nga kolonel Mehdi Bylbyli, i cili ka shkue në Pukë, ka vra Markun, buzë një përroni, pra kryetarin e këshillit popullor të fshatit Qelzë, ku shërbente Don Ejëlli, mandej, e ka çue në qelë te priftit tue e akuzue Don Ejëllin për dijeni të kësaj vrasje. Proçesin e vazhdon Hilmi Seiti, si kriminel i regjun që ishte dhe arrine tek gjyqi tue mbajtë revolverin e tij në gojën e Don Ejëllit, për me pohue. Kështu, pushkaton Don Ejëll Kovaçin e shkretë të pafajshëm. Bep Shantoja. I ndjeri Bep ishte thirrë nga Sigurimi i Shtetit për me dëshmue për një shok të tij, por nuk kishte pranue. Herën e fundit që e thërrasin e mbajnë tri ditë në hetuesi dhe e lirojnë… Prej asaj kohë Bepi, ishte i smurë dhe nuk u shërue kurrma nga sëmundja psiqike. Gaspri tue e dijtë këtë gja, i vjen keq për Bepin dhe zbret nga shkallët e del tek dera dhe, për me e shkëputë Bepin nga turma, e fton për një kafe në shtëpinë e vet derisa të vijë furnizimi i dyqanit. Bepi e pranon ftesën dhe u ngjitët shkallëve bashkë me Gasprin. Porsa hyjnë në dhomë dhe ulen për me pi kafet, Bepi i drejtohet Gasprit: “Profesor, mue më pëlqen me ndejë me këta djelmtë e rinjë, se qeshëm, këta kujtojnë se unë jam i marrë, unë nuk jam i marrë, mbasi ti më njeh me kohë dhe ti e din se unë kam lujtë mendësh, për mue, janë të marrë ata që nuk lozin mendësh në këtë kohë. Vetëm të marrët nuk çmendën nga ky sistem!” Marin Sirdani Francescano Testimoni Boga, Albania, 1885 – Scutari, 14 febbraio 1962 I due fratelli testimoniarono in modo diverso, la loro appartenenza e fede alla Chiesa Cattolica, in un’Albania caduta per oltre 43 anni, nell’oscurità di un regime totalitario e soprattutto ateo.A Marin, il più grande dei due, toccò la sorte di fare da battistrada alla vocazione sacerdotale del fratello minore Aleksander, ma di vederne anche la prematura ed orribile morte, che ne fece un martire del XX secolo.Don Aleksander Sirdani, nato nel 1887, parroco di Boga, fu una delle tante vittime della persecuzione comunista del dopo guerra albanese; morì insieme a don Pjeter Cuni (1914-1948), immerso nel pozzo nero dei bagni del carcere di Koplik (Scutari), il 29 luglio 1948; la loro causa di beatificazione è in corso, unitamente ad altri 38 martiri di quel periodo, testimoni della “Chiesa del Silenzio” albanese.Padre Marin Sirdani, suo fratello, nacque nel 1885 a Boga nel nord dell’Albania, in una delle migliori famiglie del villaggio. Il padre Daka, fu senz’altro una figura determinante per la sua formazione morale e spirituale; egli era una persona dalla forte fede ed attendibilità, pieno di coraggio e patriottismo, con uno spiccato senso dell’ospitalità.La giovane moglie morì poco tempo dopo la nascita del loro secondo figlio Aleksander, quando Marin aveva appena sette anni; il padre, che non volle più risposarsi, cercò di crescere da solo i due bambini.Erano gli anni dei conflitti balcanici del primo Novecento e l’Albania era smembrata fra Serbia, Montenegro, Grecia e Turchia e si batteva per l’indipendenza; il territorio di Boga venne a trovarsi isolato dai Turchi e dai Montenegrini e gli abitanti erano in piena crisi di sopravvivenza.Pertanto Daka decise di lasciare il paese, in cerca di una vita migliore e più sicura e si trasferì con i figli nel villaggio di Guci. Con l’aiuto di qualche parente, riuscì ad educare i due figli, collocandoli poi nel Collegio Francescano di Scutari, dove fecero le elementari.Poi i due ragazzi presero strade diverse, Aleksander il più piccolo, fu accolto nel Collegio Saveriano di Scutari, retto dai Gesuiti, che gli diedero poi la possibilità di completare gli studi in Austria, dove nel 1916 a 24 anni fu ordinato sacerdote, andando a fare poi il parroco sui monti di Scutari in Albania.Marin invece, dopo aver frequentato la scuola media inferiore e superiore nel Collegio Francescano, scelse di restare nell’Ordine di San Francesco, fra i Frati Minori e andò poi a Gratz in Austria, dove conseguì la laurea nella Facoltà di Teologia; anch’egli nel 1916 a 31 anni, fu ordinato sacerdote.I suoi primi incarichi di ministero sacerdotale, furono a Bishkash di Mirdita e a Dukagjin; in seguito tornò a Scutari nel Collegio Francescano, come professore e poi Direttore dell’Istituto stesso.Nel 1922, fu l’artefice insieme ai padri Gjergj Fishta e Vincens Prendushi, dell’apertura del primo Liceo in Albania, a cui diedero il nome di “Illyricum”; padre Marin insegnava Storia e Dottrina Ecclesiastica, intrattenendo stretti rapporti culturali con gli intellettuali di Scutari.Come il fratello Aleksander, sacerdote diocesano e parroco di vari paesini, che scriveva tradizioni, fiabe, canti della loro terra, raccogliendoli in alcune raccolte pubblicate; anche Marin Sirdani, erudito professore, scrisse molte opere, specialmente di soggetto storico, delle quali le più note sono: “Scanderberg secondo la tradizione orale”, “Per la storia nazionale”, “L’Albania degli Albanesi”, “Opere nazionaliste dei Francescani” e varie leggende albanesi.Padre Marin Sirdani, diventò inoltre uno dei più stretti collaboratori della stampa di quel tempo, pubblicando inoltre poesie e saggi storici, sulle riviste “Kumbona e se Dielles” e “Ylli i Drites”.Divenne poi priore del convento francescano di Arra e Madhe (Scutari), dove oltre a dirigere la comunità, continuò ad interessarsi dell’educazione e istruzione della gioventù; il suo dotto confratello, Giergj Fishta, diceva di lui: “La gioventù di Scutari non sa ancora quale personalità si trova in mezzo a loro”.Testimonianze di coetanei, confratelli, superiori ed allievi, descrivono con ammirazione la figura del francescano Marin Sirdani, come storico erudito, uomo di grande cultura, ottimo educatore della gioventù, religioso e superiore esemplare, mediatore nel contrasto tra Stato Albanese e Chiesa Cattolica.Lavorò alacremente in mezzo alle difficoltà sociali, economiche, politiche, che interessarono la popolazione, i giovani, gli ecclesiastici e religiosi in Albania, fino allo sconvolgimento della Guerra Mondiale.Intanto in Albania, dopo le tristi vicissitudini della Seconda Guerra Mondiale, che la vide coinvolta nelle politiche espansionistiche e militari dell’Italia, alleata dei nazisti e come base delle operazioni belliche, contro Grecia, Montenegro, Iugoslavia e altri Paesi balcanici; nel 1942 comparve sulla scena politica il capo dei partigiani comunisti Enver Hoxa (Argirocastro, 16-10-1908 – Tirana, 11-4-1985).Personaggio carismatico, legato a filo doppio con la politica sovietica e con i principi marxisti; quando diventò poi Capo del Governo (1944-1954) mise in atto una politica antireligiosa, scatenando persecuzioni contro il clero e contro i fedeli, che non intendevano aderire al nuovo corso di un’Albania veramente atea.Hoxa detenne il potere in Albania, praticamente per oltre 43 anni, sia al governo del Paese, sia come potente Segretario del Partito Comunista Albanese, totalitario nel Parlamento; rafforzò l’idea di uno Stato ateo, giungendo a proclamare il 5 febbraio 1967, l’Albania “Primo Stato ateo del mondo” e nella Costituzione del 1976, si afferma, che lo Stato conduce e favorisce la propaganda a favore dell’ateismo.Detto ciò, ritorniamo a padre Sirdani, tralasciando tutti gli altri risvolti, politici, economici, internazionali, che furono imposti al piccolo Stato dei Balcani, durante la lunga presenza sulla scena politica, del praticamente dittatore, Enver Hoxa.In quel periodo, padre Marin Sirdani, insieme a mons. Thaci, vescovo di Scutari, si adoperò fortemente affinché si trovasse qualche soluzione, sul confronto tra Stato totalitario comunista ed ateo e il clero cattolico dell’Albania, soggetto a persecuzioni.Come detto all’inizio, suo fratello don Aleksander pagò con la vita nel 1948, l’intolleranza del regime verso i sacerdoti; anche padre Marin fu messo in prigione per due volte dal regime comunista e fortunatamente rilasciato, continuando a vivere ed operare fino alla fine nel suo convento di Arra e Madhe a Scutari. Morì di tubercolosi il 14 febbraio 1962 a 77 anni, assistito dai confratelli del detto convento. Passata la bufera e le restrizioni del regime ateo, gli albanesi che lo conobbero e stimarono, hanno preso a divulgarne ed onorarne la memoria; padre Sirdani diede un enorme contributo all’istruzione dei giovani, insegnante e storico insigne, raccolse e conservò le tradizioni e i valori del suo popolo, per trasmetterli alle future generazioni.Gli Amministratori del Comune di Shkrel, lo hanno proclamato loro “Cittadino d’Onore”; il suo Comune nativo, Boga, gli ha intitolata la scuola del paese.Ha lasciato migliaia di manoscritti sulle leggende albanesi, ma molte delle sue opere furono bruciate da parte dei comunisti. Aleksander SirdaniIl 26 luglio 1948, padre Aleksander (Leke) Sirdani, pronunciò la sua ultima predica in occasione della festa di sant’Anna; un fedele presente in chiesa, ha riportato le parole che il parroco aveva pronunciato e che furono poi prese come pretesto dal regime, per eliminarlo: “Fratelli e sorelle, una nube nera ci ha coperti, ma non spaventatevi, perché questa passerà e una nube bianca verrà e noi risplenderemo come le pietre del fiume dopo la pioggia”.
Erano parole profetiche, si riferivano senz’altro alla situazione dell’Albania, finita nell’orbita del regime sovietico, con tutto lo strascico della persecuzione religiosa; non sapeva padre Aleksander, che quelle parole anticipavano la sua orribile fine, coperto non da una nube nera, ma bensì da una coltre di liquame fognario nero, insolito strumento del suo martirio.
Padre Aleksander Sirdani (Leke), nacque a Boga nel nord dell’Albania nel 1892; divenne orfano dei genitori quando era ancora un bambino, fu educato prima da una zia e poi da un pio musulmano albanese.
Aveva circa otto anni, quando fu accolto nel Collegio Saveriano di Scutari, retto dai Gesuiti, i quali gli diedero poi la possibilità di continuare gli studi in Austria, dove nel 1916 a 24 anni fu ordinato sacerdote; già suo fratello Marin si era consacrato a Dio, tra i Frati Minori Francescani.
Tornato in Albania, fu parroco in vari paesini sulle montagne di Scutari; nei momenti liberi dal ministero sacerdotale, prese a raccogliere dalla viva voce della sua gente, le tradizioni, le fiabe, i canti della sua terra, insegnandoli ai ragazzi della parrocchia e pubblicandoli in alcune raccolte (Il piccolo albanese, Racconti popolari, Parole d’oro, La leggenda del foglio del porro, Il giovane frate).
Inoltre scrisse anche “I Dieci Comandamenti” in poesia, per renderne più agevole l’apprendimento e “Il martire dell’Eucaristia” (S. Tarcisio).
Intanto in Albania, dopo le tristi vicissitudini della Seconda Guerra Mondiale, che la vide coinvolta nelle politiche espansionistiche e militari dell’Italia, alleata dei nazisti e come base delle operazioni belliche, contro Grecia, Montenegro, Iugoslavia e altri Paesi balcanici; nel 1942 comparve sulla scena politica il capo dei partigiani comunisti Enver Hoxa (Argirocastro, 16-10-1908 – Tirana, 11-4-1985).
Personaggio carismatico, legato a filo doppio con la politica sovietica e con i principi marxisti; quando diventò poi Capo del Governo (1944-1954) mise in atto una politica antireligiosa, scatenando persecuzioni contro il clero e contro i fedeli, che non intendevano aderire al nuovo corso di un’Albania veramente atea.
Hoxa detenne il potere in Albania, praticamente per oltre 43 anni, sia al governo del Paese, sia come potente Segretario del Partito Comunista Albanese, totalitario nel Parlamento; rafforzò l’idea di uno Stato ateo, giungendo a proclamare il 5 febbraio 1967, l’Albania “Primo Stato ateo del mondo” e nella Costituzione del 1976, si afferma, che lo Stato conduce e favorisce la propaganda a favore dell’ateismo.
Detto ciò, ritorniamo a padre Sirdani, tralasciando tutti gli altri risvolti, politici, economici, internazionali, che furono imposti al piccolo Stato dei Balcani, durante la lunga presenza sulla scena politica, del praticamente dittatore, Enver Hoxa.
Nel 1945 padre Aleksander, a 56 anni, era parroco a Boga, suo paese natale, quando ormai si era scatenata la persecuzione contro i cattolici in particolare, con esecuzioni pubbliche in massa, deportazioni e torture, campi di concentramento, arresti con ogni scusa di sacerdoti e religiosi, eliminazione di ogni forma di culto pubblico e privato.
Considerando il clero e la Chiesa Cattolica, come “oppio del popolo”, ci fu una sistematica imposizione dell’ateismo di Stato, con la graduale distruzione di chiese e conventi; si giunse a mettere in atto il meschino espediente di nascondere delle armi nei conventi e chiese, per poi accusare i religiosi di cospirare contro il regime.
Ad un giovane della parrocchia, che gli esternava le sue preoccupazioni, il parroco don Aleksander Sirdani, rispose: “Tu abbi lunga vita, giovanotto, ma per me morire per Cristo significa rinascere”.
E il 27 luglio 1948, adducendo come pretesto la sua predica del giorno precedente, prima citata, fu arrestato in casa del cugino, malmenato con violenza tanto da rimanere con una sola scarpa ai piedi e senza il Breviario, sfuggiti entrambi mentre lo trascinavano via; per circa 30 km fu spintonato e bastonato, fino al carcere di Koplik, nei pressi di Scutari, dove a più riprese fu torturato in vari modi, ferro rovente, scariche elettriche e spellamento, tanto da renderlo irriconoscibile.
Nello stesso carcere erano rinchiusi altri sacerdoti, e due di loro furono testimoni del martirio; padre Simon Cubani e padre Anton Luli; dopo un paio di giorni di torture, il 29 luglio mattina non sentirono più le grida di dolore di padre Aleksander, per cui don Luli domandò alla guardia dove fosse e così seppe che era appena stato gettato nel pozzo nero dei bagni dei detenuti.
Don Luli pregò allora la guardia di lasciarlo andare al bagno, anche se non era l’orario consentito; essendo trascorse le otto del mattino, avrebbe dovuto aspettare la sera.
La guardia comprese il motivo reale e impietosito, lo accompagnò al pozzo; lì giunto era visibile il nero liquido che ancora gorgogliava, sconvolto padre Anton Luli si avvicinò come se dovesse fare dei bisogni e di nascosto, tracciò con la mano un rapido segno di croce su quel povero prete, che moriva soffocato in quel modo orribile e disumano.
Don Cubani aggiunse, che padre Leke Sirdani e con lui padre Pjeter Cuni, furono soffocati nella fossa nera del w.c. dopo aver pompato le loro budella con la pompa della macchina.
Quando ai due sacerdoti già immersi nel liquido, fu proposto di rinnegare la loro fede, in cambio della vita, essi rifiutarono decisamente, allora uno degli aguzzini (non è il caso di chiamarlo guardia), spinse con un forcone le loro teste sotto la melma, mentre un altro sparava all’impazzata nella fogna.
La chiesa della sua parrocchia a Boga, fu trasformata in un forno per il pane, ma i fedeli compaesani, lo hanno sempre venerato e pregato di nascosto, come un martire e santo.
Con la morte di Hoxa nel 1985, il lunghissimo regime comunista ateo in Albania, in breve tempo si smembrò e con esso lo Stato; dopo 54 anni dal suo martirio, nella chiesa ripristinata al culto, i fedeli di Boga hanno eretto una statua al loro parroco, che dal cielo continua a vegliare, proteggere e guidare la sua gente, impegnata nel difficile e lungo cammino di ripresa, come tutta la Nazione albanese.
Il suo nome fa parte del numeroso gruppo di martiri dell’Europa dell’Est, dei quali le varie diocesi e Congregazioni religiose, hanno aperto la causa di beatificazione, suddividendoli per nazionalità; il gruppo albanese è composto da 40 martiri.
At Marin Sirdani
Komente