Kënga e „Zagrebit“ !

Histori & Fakte | Rrezore | 28.12.19 | 17:24

Art,kulturë, muzikë.

Nga thesari ynë popullor:

KËNGA E  ZEF PRENKËS DHE MARK  MUSË ALLAKUT 
Autor i tekstit : Prenk Bezhi
Ngoni shokë , more vllazni ,
Jau kem vnue ni kangë n’ ujdi ,
Na po knojmë për pleq e t’ ri ,
Për  shqiptarë , more,  gurbetxhi !
Për shqiptarë , more, të Kosmetit ,*1)
Që  na shkuen ata n’  tokë t’ Zagrebit .
Tanë atë rrugë , o, qi e kanë marrë –
Farë e fis para na u kanë dalë .
E lanë vendin , o , e lanë vatanin,
Me ja u pa familja hajrin ,
Se n’ Kosovë ishte jeta e vshtirë ,
Msyen Zagrebin , ata , për ma mirë !
Se n’ Zagreb, o , kur  paskan mrri  ,
E u bashkuen , more , disa shpi ,
Shkojshin , rrijshin te njani – tjetri ,
Shumë biseda mi bajshin ndër veti .
Shumë biseda tuj bisedue –
Ku me i shti , djemtë me punue ,
Me kërkanin , jo, mos me u ngatrrue !
Mos t’ mërziti , ju more pleq ,
Atje ish tjetër adet !
Atje ish ni adet i ranë –
Me u  shajtë burrave  babë e nanë ,
Që shiptarët ktahen e kanë ranë !
Me ja  shajtë  burrit babë e nanë –
N’ atë vend  kryet  e kanë lanë !
Taksirati, shokë , s’ kish kufi ,
Ku na ndodhi , more, kjo vaki ,
I zu belaja , o, dy djem të ri ,
Aj Zef Prenka – thojshin – naj ka pri !
Shkojke Zefi, me ‘i  jaran ,
Shkojnë me hipë , more ,  me ‘i  tramvaj .
Në tramvaj numër nimdhetë ,
Po i nxjerr djali  ka ‘i  biletë .
Kur janë shkue me u ulë në vend –
Atëherë t’ shkretit , na i ka ra ndër mend ,
Se n’ bileta , djali ka gabue ,
Vrap e vrap , ai , po shkon me i ndërrue !
Kondukteri, ni axhami ,
Hiq për  ta , nuk  paska ni ,
Fjalë mas fjale ,  fell kanë  hi !
Kondukteri po flet shumë ranë ,
E ja shajti  djalit , babë e nanë !
Babë e nanë,  kur   ja ka sha –
Nuk  pat  qare për pa i  ra !
Kondukterit sa rrebt ja ngjiti ,
Tashnjen dorës , more, n’ tokë ja qiti ,
Kondukterin , krejt ma myti !
Ah, ni zojë sa t’ madhe  briti –
Bini vllazën – po u thotë – të tanë marë ,
Se po m’ duket kokan shqiptarë !
Fort po sillkan shkelma e grushta ,
Prej gazepit, Zefit , ju kesh buza –
Zo’ ku t’ kam , o Marka Musa ?
Marka Musa , Mark Allaki ,
A t’ qelloj noj far dajaki ?!
Marka  Allaku ,  po banë be ,
Met tuj sjellë mej qadër t’ re ,
Si t’ ish kanë  me shpatë tuj pre !
Vinë tramvajat gjithë tuj nalë ,
Gjithë ai popull , more , tuj piskatë
E po vjen ni shofer i gjatë !
Aj shoferi koftë mallkue –
Fluturim , o, në ta ka shkue !
Fluturim, o, n’ tramvaj ka hi –
Përmas  djalit , m’ ja ka ngjitë ,
Lamsh  për toke  , djalin, ma ka qitë !
E ja nisi shkau me u zgërdhi  –
Ja muer menja qe bani trimni !
Menzi  Zefi , n’ kamë koka  que –
Shofer – zeza , ti kofsh malkue !
Kofsh mallkue , ti , shofer i zi ,
Se në mundi , sot më ke shti !
S’ paske pa , ti, shqiptar me sy –
T’i  përvëloj zorrë e mushkni !
Dorën n’ shokë e paska shti –
E ma nxjerr Zefi, atë allti !
Nxuer alltinë – flakë i  ka dhanë –
T’ dekun n’ tokë , qenin , ma ka lanë !
Kur ka ba alltia bam –
U çelën rrugët në t’ katër anë ,
E n’ atë vend , koka ba namë !
Asht ba nami , koka ba kiameti –
Shkruejn gazetat anë e manë Zagrebit ,
Paskan ni edhe krejt Kosmeti !
Oj allti , moj belgijane ,
Nam të madh n’ atë Zagreb na bane !
Nam të madh na ke marue –
Gjithë atë popull që e ke trishtue ,
Sa t’ jetë jeta , s’ kanë me e harrue ,
Do t’ përmenden djemtë se kanë luftue !
Nuk luftuen prej menes s’ madhe ,
As mos t’ thonë se  s’ patën pare !
Na i  zu  puna e s’ patën qare –
O, se  shqiptarët , more vllazën,
 kurrë s’ janë vdekë  me marre !
___________________
*1) Kosmet-i = Term serbo-sllav , me të cilin ishte emërtuar Kosova gjatë kohës së federatës jugosllavo – titiste  dhe regjimit të Aleksandar Rankoviqit , kur Kosovën  serbët e quanin :”Kosovo i Metohija”, por që më shkurt e quanin :”Kosmet”!
 
Dy fjalë  për autorin e tekstit të kësaj kënge rapsodike:
 
PRENK BEZHI ( 27.05.1927 – 24.02. 2008 )
Pa dyshim , se njëra ndër rapsoditë më të kënduara nga rapsodët e trojeve të ndryshme etnike shqiptare dhe njëra ndër këngët më të kërkuara e adhuruara nga dashamirët e folklorit muzikor shqiptar , që nga vitet e 60-ta e deri në ditët e sotme , është “Kënga e Zef Prenkës dhe Mark Musa Allaku “, e cila në opinionin e gjerë publik është e njohur si “Kënga e Zagrebit”.
Këtë këngë rapsodike , për herë të parë në Kosovë e ka këndua dhe afirmua rapsodi i ndjerë, Augustin Prend Ukaj , të cilit tekstin e kësaj kënge ia kishte dhuruar vet autori Prenk Bezhi, i cili njëherësh ishte edhe adhurues besnik i tij .
Gjatë këtyre 4-5 dekadave të shkuara , që prej se është publikuar në opinion kjo këngë , është interpretuar nga qindra rapsodë e këngëtarë të ndryshëm nëpër oda, ndeja, ahengje të ndryshme familjare nëpër të gjitha krahinat etnike shqiptare , me ç’ rast teksti i kësaj kënge ka pësuar ndryshme dhe deformime të ndryshme , duke mos ia ruajtur autentitetin e tekstit, duke mos ia ditur askush autorin e saj dhe secili prej tyre e ka interpretuar sipas qejfit, dëshirës, dialektit dhe disponimit momental , gjithmonë duke i shtuar , apo hequr diçka nga gjymtyrët e saj .
Në bazë të hulumtimeve dhe studimeve të mia , gjatë mbledhjes së folklorit burimor muzikor shqiptar , kam ardhur deri tek zbulimi i të vërtetës se kush në të vërtetë ishte autor i tekstit të kësaj kënge . Por, një gjë duhet pasur parasysh gjithmonë, se ndoshta një shumicë e rapsodëve e kanë ditur se kush është autor i kësaj kënge , por e kanë mbajtur në anonimitet me besnikëri të plotë, me qëllim që të mos përndiqet e ndëshkohet autori nga ana e regjimit barbarë rankoviqian dhe millosheviqian !
Dhe tani , me përgjegjësi të plotë morale, profesionale e kombëtare po e vërtetoj publikisht se autori i vargjeve të kësaj kënge ishte Prenk Bezhi .
Por, kush ishte në të vërtetë Prenk Bezhi ?
Prenk Bezhi , u lind më datën 27 Maj të vitit 1927 , në fshatin Dol të komunës së Gjakovës . Ishte bir i një familje bujare, bukëdhënëse me gjene të trashëguara atdhedashurie dhe njëri ndër mësuesit e parë të kësaj komune .
Detyrën e shenjtë të mësuesit e ka ushtruar në fshatrat : Mazrek,  Doblibare ,  Cermjan , Bistrazhin , Madanaj , Guskë , Brekoc , të komunës së Gjakovës  dhe  në fshatin Maqitevë të Mushtishtit .
Shkolla e fundit e karrierës së tij , prej mësuesi , ishte ajo e fshatit Brekoc, ku edhe u pensionua .
Mësuesi Prenk Bezhi, është ndarë nga jeta më datën 24 Shkurt 2008, në fshatin Brekoc .
Gjatë kohës, kur ka ndodhur ngjarja e përgjakshme e Zef Prenkës dhe Mark Musa Allaku , ka jetuar së bashku me familjen e tij për katër vite në Zagreb të Kroacisë .
Kjo ngjarje e tmerrshme, sikur edhe çdo shqiptar tjetër, edhe Prenkën e kishte shqetësuar dhe tronditur thellë në sedër , andaj edhe ua thuri tekstin e kësaj kënge, në mënyrë që së pakut përmes interpretimeve rapsodike , të mos harrohen vuajtjet dhe ngjarjet e hidhura tragjike të popullit shqiptar ndër etapa të ndryshme kohore .
Mësuesi Prenk Bezhi , ka shkruar edhe shumë e shumë tekste tjera për këngë rapsodike, të cilat ia kanë marrë rapsodët e ndryshëm popullor dhe ia kanë kënduar, por që fatkeqësisht , gjurmët e autoktonisë dhe autorësisë së tyre, tanimë janë zverdhur nga brymat e kohës !
Po ashtu, mësuesi Prenk Bezhi ka lënë pas një mori krijimesh e shkrimesh të tjera , të cilat ende nuk e kanë përjetuar fatin e botimit dhe daljes së tyre në dritën e leximit.
Akterët e ngjarjes tragjike të Zagrebit: Zef Prenka dhe Mark Musa Allaku , dihet se kanë qenë që të dy nga rrethi i Gjakovës, por që saktësisht nuk kam të dhëna se prej cilit fshat ishte Zef Prenka , kurse Mark Musa Allaku ishte nga fshati Marmull i komunës së Gjakovës .
Çdo e dhënë dhe shënim plotësues nga ana e lexuesve dhe dashamirëve të folklorit, qoftë për këngën në fjalë, qoftë për identitetin familjarë të këtyre dy protagonistëve , do të ishte shumë i mirëseardhur për ne dhe për ndriçimin e hollësishëm të kësaj ngjarjeje !

Komente

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Rrezorja

Portali rrezore.com është e destinuar për një publik të gjërë,të të gjitha shtresave dhe moshave,të gjitha kategorive shoqërore,politike e fetare,të gjitha strukturave profesionale,për një edukim dhe zhvillim të mirëfillt në frymën kombëtare dhe integruese.

Zur Werkzeugleiste springen